KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- życzliwość,
- troska,
- zaangażowanie w kontakt,
- bezinteresowność,
- spontaniczność.
CELE LEKCJI
- uczniowie z szacunkiem i życzliwością traktują drugiego człowieka,
- uczniowie dostrzegają wartość otwarcia się na potrzeby drugiego człowieka.
– związane z kształtowaniem umiejętności polonistycznych:
- uczniowie opisują odczucia, jakie wzbudzają w nich dzieła literackie i audiowizualne,
- uczniowie omawiają na podstawie literatury i teledysku podstawowe i ponadczasowe zagadnienia egzystencjalne – przyjaźń, cierpienie, lęk, nadzieja, samotność, inność,
- uczniowie uwzględniają w analizie specyfikę tekstów kultury przynależnych do sztuk audiowizualnych.
MATERIAŁY
- kostki metodyczne,
- tablica/flipchart,
- patyczki z imionami uczniów,
- rzutnik,
- komputer – z dostępem do sieci,
- głośniki,
- wydrukowane zadania dla grup,
- telefony uczniów,
- fragmenty Kwiatu kalafiora Musierowicz,
- wydrukowane kryteria interpretacji do samooceny,
- małe kartki typu post-it do ewaluacji zajęć.
PRZED ZAJĘCIAMI
Scenariusz zakłada, że uczniowie znają pojęcie empatii. Jeśli nie, warto poprosić ich o obejrzenie tych krótkich filmików i o zapisanie paru cech empatii:
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Część pierwsza
1. Najpierw przedstaw uczniom (na tablicy/flipcharcie) pytanie kluczowe: „Do czego są nam potrzebni inni ludzie? Jak ważny jest dla mnie drugi człowiek?”. Poproś o luźne wypowiedzi uczniów na ten temat.
2. Przedstaw temat lekcji, cele dla uczniów i kryteria sukcesu:
Po lekcji:
- będziecie wiedzieli, jakie znaczenie ma troska i życzliwość w kontaktach z ludźmi,
- uświadomicie sobie, że empatia wymaga od nas aktywnego zaangażowania w kontakt,
- będziecie potrafili zinterpretować teledysk muzyczny.
Kryteria sukcesu:
- potrafisz wymienić co najmniej trzy elementy sprzyjające budowaniu pozytywnych relacji między ludźmi,
- potrafisz wymienić trzy elementy przydatne do analizy teledysku i wykorzystujesz je w interpretacji.
3. Sprawdź rozumienie celów lekcji: poproś, by wylosowane za pomocą patyczków osoby odniosły się ustnie do kolejnych celów.
4. Zadanie na dobry początek – powiązanie z wcześniejszą wiedzą: poproś wybranego ucznia o rzut kostką metodyczną (pola niebieskie) i o odpowiedź na wylosowane pytanie. Staraj się odnosić wypowiedzi uczniów do ich wiedzy na temat empatii.
Część druga
1. Obejrzyjcie razem teledysk do utworu Artura Rojka „Beksa” (zobacz tu). Poproś, by w parach uczniowie podzielili się swoimi wrażeniami, powiedzieli o emocjach, jakie wzbudził w nich ten teledysk. Przysłuchuj się rozmowom.
2. Za pomocą aplikacji Random Picker (zobacz tu) lub jakiejkolwiek innej metody (wybierz na przykład stąd) – podziel uczniów na trzy zespoły.
3. Przekaż zespołom instrukcje do zadania, omów je, a następnie przysłuchuj się pracy i jeśli trzeba – udzielaj wsparcia (uczniowie mogą używać własnych telefonów do wykonania zadania):
Grupa 1: TEKST (zobacz tu)
Pracujecie z tekstem tego utworu. Przeczytajcie go, postarajcie się „zapomnieć” o widzianym przed chwilą teledysku i odpowiedzcie na pytania:
- Kim jest podmiot liryczny tego utworu?
- Jaki nastrój panuje w utworze?
- Co wynika z tytułu? Jak tytuł wiąże się z tekstem?
- Jaka jest wymowa tego tekstu?
Grupa 2: OBRAZ
Skupcie się na samym obrazie, obejrzyjcie jeszcze raz teledysk, bez dźwięku. Postarajcie się odpowiedzieć na pytania:
- Kim jest główny bohater tego filmu?
- Jaki nastrój panuje w filmie?
- Co wynika z tytułu? Jak tytuł wiąże się z filmem?
- Jaka jest wymowa tego filmu?
Grupa 3: MUZYKA
Wysłuchajcie tego utworu bez patrzenia na film. Skupcie się na muzyce i ścieżce wokalnej. Postarajcie się odpowiedzieć na pytania:
- Kim jest główny bohater tej piosenki?
- Jaki nastrój w niej panuje?
- Co wynika z tytułu? Jak tytuł wiąże się z muzyką?
- Jaka jest wymowa tego utworu?
4. Podsumuj zadanie w formie tabeli na tablicy lub na flipcharcie: wylosowani za pomocą patyczków uczniowie podchodzą do tablicy i zapisują odpowiedzi na pytania, nad którymi pracowali:
5. Poproś uczniów o sformułowanie wniosków z zadania (za pomocą zdań niedokończonych) – uczniowie mogą konsultować się z osobą siedzącą najbliżej:
- Gdyby człowiek otworzył się na kontakt z drugim, jego życie…
- Na wymowę całego teledysku najsilniejszy wpływ ma według mnie…, ponieważ…
- Teledysk interpretujemy nieco odmiennie w zależności od warstwy, którą bierzemy pod uwagę, ponieważ…
- Kiedy człowiek jest samotny, czuje…
- Ten teledysk uświadomił mi, że…
Część trzecia
1. Zadaj uczniom pytanie: jakie macie pomysły na budowanie pozytywnych relacji z drugim człowiekiem? W formie burzy mózgów sformułujcie odpowiedzi na tablicy/flipcharcie.
2. Praca indywidualna: uczniowie czytają fragmenty książki M. Musierowicz Kwiat kalafiora. Następnie tworzą krótkie interpretacje według podanych kryteriów; na koniec dokonują samooceny swoich tekstów.
Kryteria:
– do tekstu tworzę pytania rozpoczynające się od słów: Dlaczego? Jak? Co by było, gdyby…?
– w interpretacji staram się zawrzeć odpowiedzi na te pytania,
– mój tekst ma długość około jednej strony,
– nie popełniam błędów językowych, ortograficznych i interpunkcyjnych (dopuszczalne po dwa błędy).
Uczniowie pracują w skupieniu. Gdy przechodzą do etapu samooceny, udzielaj im pomocy (zwłaszcza przy identyfikacji błędów).
3. Spośród chętnych uczniów (którzy zgadzają się na publiczne odczytanie prac) wybierz dwie/trzy interpretacje, przeczytaj i udziel ustnej informacji zwrotnej według schematu:
- Co było mocną stroną pracy?
- Jakie błędy pojawiły się?
- Jak można poprawić błędy?
- O czym warto pamiętać w przyszłości?
Staraj się angażować uczniów do formułowania kolejnych elementów informacji zwrotnej.
4. Podsumowanie zajęć: zachęć uczniów do odniesienia się do celów lekcji i skomentowania stopnia ich realizacji. Zaproś do uzupełnienia schematu „kosz i walizka” umieszczonego na tablicy/na flipcharcie (jeśli nie znasz, więcej tu). Skomentuj ich wnioski.
5. Dla chętnych – kontynuacja wątku w domu: uczniowie odpowiadają na pytanie kluczowe i/lub tworzą „pozytywne wydzieranki” (takie jak tu).
NATALIA BOSZCZYK – Jest absolwentką filologii polskiej i psychologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ukończyła także Szkołę Trenerów Młodzieżowych. Na co dzień uczy języka polskiego w gimnazjum i liceum, prowadzi zajęcia z psychoedukacji, koordynuje program rozwoju uzdolnień i pełni też funkcję mentora w kursach internetowych Centrum Edukacji Obywatelskiej.