Co pamiętacie z zajęć przedsiębiorczości? Ja zapamiętałam tylko nazwę i uczucie, że nigdy nie chcę mieć swojej firmy. Dzisiaj wiem, że to niesprzyjające przekonanie przywarło do mnie miedzy innymi na skutek źle prowadzonych zajęć z tego przedmiotu. Pozbyłam się tej myśli i przekonałam się, że przedsiębiorczość to coś znacznie więcej.
Człowiek przedsiębiorczy to nie przedsiębiorca. Można postawić znak równości miedzy tymi wyrazami, ale niekoniecznie tak być musi. Przedsiębiorczość to postawa. Przedsiębiorczość to dążenie za wizją. To wykonanie skoku z dużej wysokości, zanim jeszcze wyrosną nam skrzydła. Przedsiębiorczość to proaktywność.
Kto zna najsłynniejszą książkę Stephena R. Covey’a, ten wie, że proaktywność jest najważniejszym nawykiem. Kto słyszał o FitEdukacji, ten wie, że moją misją jest między innymi tworzenie strategii do pracy nad dobrymi nawykami wśród dzieci i młodzieży, które można wdrożyć do szkolnej edukacji.
Dlatego właśnie postanowiłam otworzyć cykl lekcji wychowawczych MŁODZI PROAKTYWNI. Dedykuję go starszym klasom podstawówki i szkołom średnim, ale to Ty decydujesz, czy Twoi uczniowie będą mogli z niego skorzystać czy nie. Ty znasz ich najlepiej. Potraktuj te lekcje tylko jako propozycję, którą Ty zmodyfikujesz.
1. Przed lekcją przygotuj w sali trzy stanowiska pracy dla swoich uczniów, które będą utrzymane w trzech kolorach. Na każdym stanowisku połóż płaski duży kamień, na którym napiszesz jeden problem (patrz pkt. 3).
2. Gdy uczniowie będą wchodzić do klasy, wręczaj każdemu kolorowy guzik (użyj trzech kolorów), co od razu podzieli ich na grupy. Powiedz, aby od razu usiedli tam, gdzie jest ich kolor.
3. Powiedz uczniom, że ich zadaniem jest znaleźć jak najwięcej rozwiązań dla problemu, który widnieje na ich kamieniu.
- Od rana leje jak z cebra, a ty masz dzisiaj ważne spotkanie. Nie masz samochodu, nie masz parasola, a nie możesz przyjść na to spotkanie mokry. Co robisz?
- Jedziesz pociągiem na bardzo ważne spotkanie w sprawie wymarzonej pracy. 30 km przed metą psuje się pociąg. Co robisz?
- Bardzo chciałbyś przeczytać pewną książkę. Jednak nie masz na nią pieniędzy. Co robisz?
4. Poproś uczniów, aby zaprezentowali swoje rozwiązania. Porozmawiajcie o postawie, jaka towarzyszyła ich wyborom.
5. Zapytaj uczniów, jak rozumieją twierdzenie człowiek reaktywny. Zwróć ich uwagę, na przedrostek „re”, to może pomóc w odszukaniu znaczeń.
Jeśli będzie to potrzebne, uzupełnij uczniowską definicję o słowa Covey’a:
Ludzie reaktywni ulegają wpływom środowiska fizycznego. Gdy pogoda jest dobra, czują się dobrze. Jeśli nie, zmienia to ich postawę i poziom osiągnięć. (…) Ludzie reaktywni ulegają również wpływom środowiska społecznego, wpływom „społecznej pogody”. Kiedy inni traktują ich dobrze, czują się dobrze, ale kiedy nie są traktowani najlepiej, przyjmują pozycje obronną. Swoje życie emocjonalne uzależniają od zachowań innych, pozwalając, by słabości innych rządziły ich życiem.*
6. Analogicznie postarajcie się wspólnie stworzyć opis człowieka proaktywnego. Propozycja:
Człowiek proaktywny przejmuje inicjatywę, jest odpowiedzialny za własne życie, jego zachowanie jest funkcją decyzji, a nie warunków, podporządkowuje uczucia wartościom. Dla człowieka proaktywnego nie ma znaczenia, czy świeci słońce, czy pada deszcz, bo motorem jego działania są wartości. Jeśli jego wartością jest wysoka jakość pracy, to jest ona nią zawsze, bez względu na to, czy pogoda sprzyja czy też nie.
7. Zaproponuj uczniom kilka ciekawych przykładów zachowań proaktywnych i reaktywnych zestawionych przez Mateusza Grzesiaka. Włącz film.
8. Na tablicy zapisz TEZĘ: Przedsiębiorca musi być proaktywny. Zadaniem każdej z grup będzie ustosunkować się do niej. Potwierdzają ją lub obalają, podając przynajmniej trzy konkretne argumenty.
9. Wybierz jednego ucznia. Zaproś go na środek i zapytaj: Co sprawi, że nie zrezygnujesz z codziennych treningów, nawet, jeśli ktoś Tobie bliski powie Ci, że to jest głupie.
Prawdopodobnie Wasza rozmowa będzie zmierzała w kierunku celów lub życiowych wartości.
Być może powie, że zdrowie jest dla niego ważne, a może kondycja czy figura.
10. Porozmawiaj z uczniami na temat tego, jak ważne jest znać swoje życiowe wartości. Wręcz każdemu spis co najmniej kilkunastu przykładowych wartości i poproś, aby wybrali tylko 7 najważniejszych dla siebie.
Możesz skorzystać z artykułu Michała Pasterskiego.
Uprzedź, że to wbrew pozorom bardzo trudne zadanie, któremu może towarzyszyć poczucie straty. Dodaj, że wykreślając daną wartość z listy to nie oznacza, że jej w ogóle nie cenią. W tym ćwiczeniu chodzi o wybór tych, którym chcemy dedykować nasze życie w momencie, w którym jesteśmy.
11. Następnie poproś, aby uczniowie ponumerowali swoje wartości od 1 do 7, wg skali ważności w ich życiu. Podkreśl, że to nie jest życiowa deklaracja, ale ważny etap, aby przejść do kolejnego etapu lekcji.
12. Uwaga, będzie kolejny trudny moment, ale konieczny, aby zainspirować do proaktywnej postawy.
Odczytuj na głos wartości i poproś uczniów, aby zgłaszali się, jeśli taką właśnie wybrali i jeśli ona jest dla nich numerem jeden. Podziel ich w zespoły dwu trzy osobowe, zgodnie z dokonanym wyborem.
Następnie niech każdy zespół opowie, jakie działania należy podjąć, aby zrealizować tę wartość w swoim życiu. Można zasugerować segregację czynności, które należy wykonywać codziennie, co tydzień, raz w miesiącu.
Przykładowo:
wartość: rozwój, codziennie: czytanie książek min. 20 minut, co tydzień: oglądanie filmu dokumentalnego z dziedziny, która mnie interesuje, raz w miesiącu: spotkanie w grupie Master Mind
13. Zapytaj uczniów, jakie słowa byłyby kluczowe dla dzisiejszej lekcji.
Poza proaktywnością, przedsiębiorczością i wartościami, prawdopodobnie padnie także słowo praca.
14. Kiedyś w Internecie znalazłam przepiękną metaforę. Przeczytaj ją swoim uczniom na zakończenie zajęć.
Możesz włączyć podkład muzyczny.
Był ciepły wiosenny poranek i Pablo Picasso przechadzał się po rynku w Maladze. W pewnym momencie podeszła do niego starsza kobieta i podsunąwszy kawałek papieru, zapytała:
– Panie Picasso, uwielbiam pana prace, czy mógłby pan coś dla mnie narysować?
Picasso uśmiechnął się i kilkoma zręcznymi ruchami narysował małe dzieło sztuki. Oddał kobiecie kartkę i powiedział:
– Proszę bardzo, należy się milion dolarów.
– Jak to, przecież zajęło to panu zaledwie trzydzieści sekund? – wykrzyknęła zaskoczona kobieta.
– Nie proszę pani, zajęło mi trzydzieści lat, żeby namalować to w trzydzieści sekund.
Picasso, który malował praktycznie codziennie od wczesnego dzieciństwa, wiedział doskonale, że kreatywność, sztuka i tak zwany przebłysk geniuszu, mają tylko jednego ojca. Praktykę.
15. Powiedz, że zostawiasz ich z refleksjami, jakie narodziły się w ich głowach i że od tego zaczniecie następne spotkanie w cyklu MŁODZI PROAKTYWNI.
Jeśli chciałbyś zrealizować podobne lekcje w swojej klasie, a już nie możesz się doczekać kolejnego scenariusza w tym cyklu, polecam Ci:
Spójrz na siebie jak na firmę, cz.1.
Spójrz na siebie jak na firmę, cz.2.
Jeśli oceniasz ten scenariusz jako wartościowy, proszę Cię, udostępnij go u siebie.
Polecam Ci także dołączenie do mojej grupy na Facebooku FitEdukacja – narzędzia nauczyciela, gdzie my, jako nauczyciele, edukatorzy i trenerzy wspieramy się w budowaniu postawy proaktywnej.
ŹRÓDŁO:
* Stephen R. Covey, 7 nawyków skutecznego działania, przeł. Iwona Majewska-Opiełka, REBIS, Poznań 1996, s. 70 – 71.